In een studie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en de Universiteit Utrecht is het gebruik van pijnstillers onderzocht in de groep ‘opioïden’. Dit zijn zware pijnstillers die voorgeschreven worden bij ernstige pijn, bijvoorbeeld na een operatie. Opioïdengebruik moet worden afgebouwd als de pijn weer afneemt omdat deze middelen een pijnstillerverslaving kunnen veroorzaken. Opioïden behoren namelijk tot de meest verslavende medicijnen. Het onderzoek geeft weer dat in 2017 ruim 220 Nederlanders zijn overleden door het gebruik van zware pijnstillers, zoals tramadol, fentanyl en oxycodon. Dat is sinds 2013 een stijging van bijna vijftig procent. De cijfers uit het onderzoek lijken parallel te lopen aan het aantal meldingen van vergiftigingen met pijnstillers zoals oxycodon.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s bij vergiftigingen met medicijnen?
Het NVIC (Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum) is het kenniscentrum voor de klinische toxicologie in Nederland. Dit kenniscentrum informeert artsen, apothekers en andere zorgprofessionals over de behandelingsmogelijkheden en mogelijke gezondheidseffecten bij vergiftigingen. Jaarlijks ontvangt het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum ruim 47.000 informatieverzoeken over vergiftigingen. Er zijn geneesmiddelen in het spel bij ruim de helft van alle gemelde blootstellingen. Antidepressiva, slaap/kalmeringsmiddelen en pijnstillers staan altijd hoog in de top tien, daarbij gaat het voornamelijk om overdoseringen bij kinderen tot en met 4 jaar en volwassenen tussen de 18 en 65 jaar. Het NVIC ontving in 2018 meldingen van 424 gevallen van blootstelling aan een overschot van oxycodon. In 2016 was nog sprake van 280 meldingen van vergiftiging door dit middel.
Welke psychische en fysieke gevolgen heeft een medicijnverslaving?
De bovengenoemde cijfers onderstrepen eens te meer dat een medicijnverslaving ernstige psychische en fysieke gevolgen kan hebben. Bij bepaalde medicatie is niet veel tijd nodig om er verslaafd aan te raken, soms duurt dit maar enkele weken. In bepaalde gevallen is het echter moeilijk om in te schatten of echt sprake is van een probleem. De mate van het gebruik, de frequentie en de consequenties van het medicijngebruik zijn bepalend voor de ernst van de medicijnverslaving. Om het gewenste effect te bereiken is steeds meer van het medicijn nodig. Verder leidt het gebruik voortdurend tot dezelfde problemen. Iemand die last heeft van verschillende symptomen is mogelijk verslaafd aan medicijnen.
Een verslaafd persoon neemt steeds vaker en eerder medicijnen in, voelt zich niet meer prettig zonder het gebruik van medicatie, wordt zenuwachtig van de gedachte dat er niet genoeg medicijnen in huis zijn en denkt er niet meer zonder te kunnen slapen en leven. Ook heeft iemand met een medicijnverslaving een gebrek aan concentratie en geen energie voor dagelijkse activiteiten.
Wat zijn de symptomen van een medicijnverslaving?
Verder ervaart iemand met een medicijnverslaving geen plezier en verdriet meer, worden emoties afgevlakt, komt deze persoon warrig over en voelt die zich extreem lui en vermoeid. Andere belangrijke kenmerken van een verslaving aan medicijnen zijn de ontwenningsverschijnselen die bij het niet gebruiken van het middel in kwestie optreden, zoals: rusteloosheid, prikkelbaarheid, spierpijn, trillen, angst, transpireren en misselijkheid. Als iemand probeert te stoppen, nemen deze klachten verder toe. Oxycodon, morfine, tramadol, fentanyl en slaap- en kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen) behoren tot de meest verslavende medicijnen. Detoxificatie (ontgiften) en therapie zijn vereist om de medicijnverslaving te bestrijden en die volledig te overwinnen.
Is de pijnstiller paracetamol verslavend?
Veel mensen vragen zich af of de relatief veilige pijnstiller paracetamol verslavend is. Net zoals aspirine behoort paracetamol tot de categorie van lichte medicijnen. Deze groep medicijnen veroorzaakt geen lichamelijke afhankelijkheid en is daarom in principe niet verslavend. Bij langdurig dagelijks gebruik van het middel kan echter wel gewenning optreden die wordt veroorzaakt door het feit dat na langdurig dagelijks gebruik de werking van paracetamol afneemt. Daarom is er steeds meer van nodig om hetzelfde pijnstillende effect te bereiken en kan op den duur een medicatieafhankelijke hoofdpijn ontstaan. Er ontstaat dan een vicieuze cirkel. De kans dat iemand die hoofdpijn weer probeert te verhelpen met paracetamol is immers groot. De enige optie is acuut stoppen met het gebruik van deze pijnstiller.
Herstellen van een medicijnverslaving doe je niet alleen. Wij bieden je graag professionele hulp. Met een multidisciplinair team van specialisten op het gebied van verslavingszorg bieden we je bij Recovery Mental Healthcare hulp en advies. Je kunt ons bereiken op nummer: 085 – 8200 900 of administratie@recoverymhc.nl.
